مروری بر سیستم مدیریت پایگاه داده DBMS همکاران سیستم

مدیران می‌توانند قوانین کنترل دسترسی را تعریف کنند، نقش‌های کاربر را اختصاص دهند و مجوزهایی را مشخص کنند تا اطمینان حاصل شود که فقط افراد مجاز می‌توانند داده‌ها را وارد، دسترسی و دستکاری کنند. سخت‌افزار دستگاهی فیزیکی است که نرم‌افزار پایگاه داده روی آن اجرا می‌شود. به عبارت دیگر شامل مجموعه‌ای از دستگاه‌های الکترونیکی فیزیکی مانند دستگاه‌های I/O، دستگاه‌های ذخیره‌سازی و بسیاری موارد دیگر است. آن‌ها با استفاده از مفاهیم نظریه گراف، روابط را ذخیره، نقشه و پرس و جو می‌کنند. این پایگاه‌های داده اغلب برای تجزیه و تحلیل اتصالات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پایگاه‌های داده از زمان پیدایش در اوایل دهه ۱۹۶۰ به طور چشمگیری تکامل یافته‌اند. این بانک های اطلاعاتی اولیه مدل‌های شبکه‌ای بودند که هر رکورد به بسیاری از رکوردهای اولیه و ثانویه مرتبط است. آن‌ها دارای طرح‌واره‌های درختی با دایرکتوری ریشه‌ای از رکوردها هستند که به چندین زیرشاخه مرتبط هستند. برخی از پایگاه‌های داده ناوبری مانند پایگاه داده سلسله مراتبی و پایگاه داده شبکه، سیستم‌های اصلی بودند که برای ذخیره و دستکاری داده‌ها استفاده می‌شدند. با استفاده کردن از سیستم مدیریت پایگاه داده، نرم افزارهای طراحی شده به پایگاه داده وابسته خواهند شد. با معرفی منطق برنامه‌نویسی شئ‌گرا و زبان‌های مرتبط با آن و همه‌گیر شدن استفاده از این منطق در طراحی سیستم‌های نرم‌افزاری، این مشکل بیشتر خود را نمایش داد و یک شکاف بین منطق رابطه‌ای و منطق شیئ‌گرا حس شد.

برای یادگیری کار با این بانک اطلاعاتی و زبان PL/SQL، می‌توان از دوره آموزش مقدماتی زبان برنامه نویسی اوراکل PL/SQL فرادرس استفاده کرد. طول مدت این دوره نزدیک به ۱۳ ساعت و مدرس آن سید محمدرضا ایزدی شهرکی است. دوره آموزش پایگاه داده فرادرس یک نقطه آغازین مناسب برای آشنایی با انواع پایگاه داده و کاربردهای آن به حساب می‌آید. این دوره آموزشی دارای مدت زمان نزدیک به ۸ ساعت و مدرس آن دکتر فرشید شیرافکن است. استفاده از دوره پایگاه داده فرادرس به دانشجویان رشته کامپیوتر به ویژه در مقطع کارشناسی توصیه می‌شود.

دستور SELECT به ما در بازیابی داده ها از جدول بدون تغییر چیزی یا اصلاح جدول کمک می کند. سیستم پایگاه داده رابطه‌ای تقریباً از سال ۱۹۷۰ تا به امروز به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. پایگاه داده رابطه‌ای بر مبنای دو اصطلاح با نام‌های «نمونه» (Instance) و «الگو» (شِما | Schema) طراحی شده است. در مدل پایگاه داده شبکه‌ای (Network)، فایل‌ها تحت عنوان‌های «عضوها» (Members) و «مالک‌ها» (Owners) با یکدیگر مرتبط هستند. اسکیمای شبکه، زیراسکیما و زبان مدیریت داده‌ها اجزای مدل داده شبکه محسوب می‌شوند.

Volt Active Data و سایر IMDBMS ها بازیابی داده ها را به طور قابل توجهی سریعتر می کنند و عملکرد کلی سیستم را بهبود می بخشند. یکی از مشکلات شرکت‌های مختلف هنگام استفاده از سیستم ذخیره فایلی این بود که توسعه‌دادنی نبود و انعطاف‌پذیری کمی داشت. سیستم مدیریت پایگاه‌داده (DBMS) این قابلیت را دارد تا درصورت افزایش حجم و پیچیدگی اطلاعات ذخیره‌شده، راه‌های متنوعی برای مدیریت آن ارائه دهد. این نوع DBMS یکی از پر کاربردترین سیستم‌های مدیریت پایگاه داده است و ساختار داده‌ها به صورت رابطه‌ای می‌باشد. موسسه پل استار، یک موسسه شتابدهی استعداد است که در زمینه آموزش برنامه نویسی به کودکان و نوجوانان فعالیت می‌کند.

پایگاه داده چیست؟ سیستم مدیریت پایگاه داده یا DBMS چیست؟ چه کاربردی دارد؟ و چه مزایای و معایبی دارد؟ احتمالاً سؤالاتی هستند که شما را برای خواندن این مقاله ترغیب کرده است. Database Management System یا به اختصار DBMS مجموعه‌ای از اطلاعات سازمان یافته است که در آن داده‌ها بر اساس ترتیب و قواعد مشخصی کنار یکدیگر نگهداری می‌شوند. این سیستم ابزارها و مکانیزم‌های مختلفی را به منظور مدیریت اطلاعات در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با این سیستم و انواع مختلف آن با شرکت نرم افزاری یگانه همراه باشید. برای ذخیره و نگه‌داری و مدیریت تمام اطلاعات در دیتابیس، به ابزارها و مکانیزم‌های خاصی نیاز است. DBMS مخفف عبارت Database Management System و نرم‌افزاری است که تمام امکانات لازم برای مدیریت اطلاعات ذخیره‌شده را به‌کمک مجموعه‌ای از ابزارها و قسمت‌های مربوط به‌هم فراهم می‌کند.

این اطلاعات و داده ها معمولا در قالبی خوانا برای کامپیوترها جمع آوری میشوند و معمولا دسترسی، تحلیل و یا جستجو در داده ها را آسانتر خواهد کرد. در این مقاله به بررسی کامل دیتابیس، مفاهیم پایه ای و کاربردهای آن اشاره خواهیم کرد. به عنوان مثال، یک DBMS می تواند به مدیران کمک کند تا مدیریت چرخه عمر داده ها را با اجرای سیاست هایی برای حفظ، بایگانی و دفع نهایی داده ها مدیریت کنند. یک DBMS همچنین می‌تواند با ارائه مکانیسم‌هایی که داده‌های حساس را ناشناس یا رمزگذاری می‌کند، به اجرای کنترل‌های حریم خصوصی کمک کند . سیستم های مدیریت پایگاه داده گراف – این سیستم ها برای پشتیبانی از پایگاه داده های نموداری طراحی شده اند که روابط را در سطح رکورد فردی ذخیره می کنند.

باتوجه‌به اینکه امروزه بیشتر شرکت‌ها و سازمان‌ها و کسب‌وکارهای مختلف برای پیش‌بردن امور خود از سیستم‌ها و نرم‌افزارهای کامپیوتری استفاده می‌کنند، احتمالاً تابه‌حال عبارت‌هایی مثل پایگاه‌داده و DBMS را شنیده‌اید. پایگاه‌داده (Database) تعریفی از مجموعه‌ای سازمان‌یافته و مرتب از اطلاعات است که این نظم و ترتیب براساس قواعدی مشخص آن‌ها را در‌کنار یکدیگر نگه‌داری می‌کند. براساس این تعریف، DBMS را می‌توان سیستمی برای مدیریت پایگاه‌داده در نظر گرفت. در این مطلب، DBMS را به‌طورکامل تعریف و انواع و مزایا و معایب آن را معرفی می‌کنیم. مدیر پایگاه داده (DBA) وظیفه نظارت و مدیریت دو منبع دیتابیس و سیستم مدیریت پایگاه داده را دارد. در واقع ادمین دسترسی کاربران به سطوح مختلف دیتابیس، کارکرد پایگاه داده، نصب و راه اندازی سخت افزارها و نرم افزارها را کنترل میکند و وظیفه تامین امنیت سیستم را برعهده دارد.

در این قسمت، پروژه‌ای جامع برای مدیریت سیستم بانک را بررسی خواهیم کرد. این پروژه شامل مفاهیمی از شی‌گرایی مانند کپسوله‌سازی، وراثت، چندریختی و انتزاع است. به دلیل حجم بالای سورس کد، از بررسی خط به خط کدها در اینجا خودداری شده است. اما در ویدئو آموزشی به طور کامل و خط به خط تمامی بخش‌ها توضیح داده شده است. در حقیقت، زمانی که پایگاه داده‌ فاقد ابزارهای نظارتی است، ارزیابی دقیق فاکتورهای مذکور و اثرات هر یک از آن‌ها بر بهینه‌سازی به امری دشوار و همراه با چالش تبدیل خواهد شد.

این سیستم که با نام سیستم مدیریت پایگاه‌داده نیز شناخته می‌شود، به‌عنوان پل ارتباطی بین دیتابیس و کاربران آن و خود اپلیکیشن، وظیفه برقراری تعامل و ارتباط بین آن‌ها را بر‌عهده دارد. در سیستم مدیریت دیتابیس، از ذخیره صحیح و کامل اطلاعاتتان کاملاً مطمئن هستید. این در حالی است که در سایر سیستم‌ها، امکان اتصال هم‌زمان (Concurrent Access) وجود نداشت؛ به‌همین‌دلیل، چند کاربر نمی‌توانستند هم‌زمان به پایگاه‌داده وصل شوند. این مدل از DBMS سیستمی آسان دارد؛ ازاین‌رو، به‌عنوان رایج‌ترین نوع سیستم مدیریت پایگاه‌داده شناخته می‌شود. درحقیقت، می‌توان گفت که این مدل برپایه عادی‌سازی داده‌ها در سطر و ستون جدول‌ها کار می‌کند. اگر می‌خواهید به راحتی داده‌ها و اطلاعات نرم‌افزاری خود را مدیریت کنید با به‌کارگیری از سیستم مدیریت پایگاه داده این کار امکان‌پذیر است؛ اما به شرط اینکه نحوه کار کردن با این سیستم را به خوبی یاد گرفته باشید.

توانایی آن در مدیریت ایمن داده ها، اطمینان از یکپارچگی، پشتیبانی از دسترسی همزمان، و ارائه گزینه های پشتیبان و بازیابی، آن را برای برنامه های مدرن مبتنی بر داده ضروری می کند. در حالی که DBMS ها با پیچیدگی ها و هزینه ها همراه هستند، مزایای آنها از نظر مدیریت داده و امنیت بسیار بیشتر از چالش ها است و آنها را به یک جزء حیاتی در هر محیط داده محور تبدیل می کند. DBMS به کاربران این امکان را می‌دهد که عمل ایجاد، خواندن، به‌روزرسانی و حذف داده‌ها را در پایگاه داده به راحتی انجام دهند. سیستم مدیریت پایگاه داده نقش مدیریت داده‌ها، مدیریت موتور (Engine) پایگاه داده و مدیریت الگوی (اسکیمای) پایگاه داده را بر عهده دارد. پایگاه داده ابری به کاربر این امکان را می‌دهد که اعمالی مانند ذخیره‌سازی، مدیریت و بازیابی داده‌های ساختاریافته و بدون ساختار را از طریق یک پلتفرم ابری به راحتی انجام دهد.

علاوه بر این، RDBMSها از زبان پرس‌وجوی ساخت‌یافته (SQL) برای تعامل با پایگاه داده استفاده می‌کنند. Microsoft SQL، MySQL و Oracle Database برخی از DBMSهای محبوب هستند که در این دسته قرار می‌گیرند. اگرچه سیستم های مدیریت پایگاه داده روش مدیریت و مدیریت داده های کسب و کارهای کوچک و بزرگ را متحول کرده است، منحنی یادگیری برای پیاده سازی و مدیریت DBMS سازمانی می تواند چالش برانگیز باشد. این امر به ویژه در صورتی صادق است که DBMS باید با سیستم های برنامه ریزی منابع سازمانی ( ERP ) یا پلتفرم های مدیریت ارتباط با مشتری ( CRM ) یکپارچه شود. سیستم های مدیریت پایگاه داده DBMS ها به ویژه در شرایطی که چندین کاربر یا برنامه به طور همزمان با یک پایگاه داده در تعامل هستند بسیار مهم هستند. DBMS با مکانیسم های کنترل همزمانی در برابر تضادها و خطاها محافظت می کند که تضمین می کند حتی در سناریوهای پرترافیک، یکپارچگی داده ها دست نخورده باقی می ماند.

امروزه ما پایگاه‌های اطلاعاتی ابری و پایگاه‌های اطلاعاتی خودران داریم که در حال ایجاد زمینه جدیدی در مورد نحوه جمع‌آوری، ذخیره، مدیریت و استفاده از داده‌ها هستند. سیستم‌های مدیریت پایگاه داده به منظور رفع محدودیت‌های موجود در سیستم‌های ذخیره و نگهداری اطلاعات در فایل‌ها ایجاد شده اند. البته این DBMS ها نسبت به سیستم‌های نگهداری اطلاعات در فایل‌ها دارای مزایا و معایبی هستند. یک سیستم مدیریت پایگاه داده دستورالعمل را از سرپرست بانک اطلاعاتی (DBA) دریافت می کند و بر همین اساس به سیستم دستور می دهد تا تغییرات لازم را انجام دهد. این دستورات می توانند بارگیری ، بازیابی یا تغییر داده های موجود از سیستم باشند.

استانداردسازی اطلاعات از طریق سیستم مدیریت پایگاه داده به منظور بهینه‌سازی پایگاه داده می‌باشد. این سیستم امکاناتی مثل حذف اطلاعات تکراری، فشرده‌سازی و...در اختیار کاربر قرار داده است. استفاده کردن از سیستم مدیریت پایگاه داده دارای مزایا و قابلیت‌های بسیار زیادی نسبت به روش‌های ذخیره‌سازی اطلاعات است که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم. راستی میدانید آموزش sql server یکی از محبوبترین آموزش‌های سیستم مدیریت پایگاه داده به شمار میرود؟ البته ناگفته نماند سیستم مدیریت‌های محبوب بسیاری وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا میشوید. آن‌ها همچنین دوباره فهمیدند که استاندارد نبودن یک مدل داده‌ای منجر به خطا در طراحی و بروز ناسازگاری در داده‌ها می‌شود.

در حالی که داده‌های غیر رابطه‌ای منحصراً به سایر داده‌ها ارتباطی ندارند و معمولاً دارای مقادیر رشته‌ای هستند. پیش از ادامه این مبحث لازم است یادآور شویم که می‌توانید مدیریت و برنامه نویسی پایگاه داده را با استفاده از مجموعه آموزش مدیریت و برنامه نویسی پایگاه داده، مقدماتی تا پیشرفته فرادرس یاد بگیرید. در ادامه 3 سوال متداول شما را درباره اس کیو ال الکمی و پایگاه داده اس کیو لایت می‌خوانیم. زمانی که اپلیکیشن تان را برای اولین بار ایجاد می‌کنید همواره باید موضوع مقیاس‌پذیری را در نظر بگیرید. منظور از مقیاس پذیر بودن این است که تکنولوژی های مورد استفاده تان باید با گسترش و بزرگ تر شدن اپلیکیشن تان به مشکل برنخورده و بتوانند با نیازهای جدید شما خود را تطبیق دهند.

بدین ترتیب با کمک سیستم‌های مدیریت پایگاه داده، مواردی مانند برقراری امنیت داده‌ها و تمامیت آن‌ها، ایجاد هم‌روندی و یکپارچگی در روال‌های داده‌های ادمین تسهیل پیدا می‌کنند. بانک اطلاعاتی یا همان پایگاه داده (دیتابیس | Database) مجموعه‌ای سازمان‌یافته از داده‌ها است. پایگاه‌‌های داده از ذخیره‌سازی الکترونیکی و ایجاد تغییر در داده‌ها پشتیبانی می‌کنند. برای مدیریت داده‌ها در یک بانک اطلاعاتی از سیستم مدیریت پایگاه داده (Database Management Syste) یا همان DBMS استفاده می‌شود. SQL Server یک سیستم مدیریت پایگاه‌ داده رابطه‌ای یا RDBMS است که توسط مایکروسافت توسعه‌ یافته و به بازار عرضه‌ شده‌است. SQL Server به عنوان یک سرور پایگاه‌ داده، یک محصول نرم‌افزاری است که وظیفه اصلی ذخیره و بازیابی داده‌ها را طبق درخواست سایر برنامه‌های نرم‌افزاری دارد.

در ادامه، تعدادی از مهم‌ترین نمونه‌های سیستم‌های مدیریت پایگاه داده مطرح می‌شوند. به منظور آشنایی با انواع پایگاه داده، می‌توان به مقاله زیر رجوع کرد و از آن به عنوان یک راهنمای جامع و کاربردی برای شناختن دیتابیس‌ها استفاده کرد. به طور کلی در حوزه پایگاه داده، داده‌ها در دو نوع رابطه‌ای (Relational) و غیر رابطه‌ای (Non-relational) گروه‌بندی می‌شوند. اغلب اپلیکیشن‌های مدرن حجم وسیعی از هر دو نوع داده‌ها را مورد استفاده قرار می‌دهند. داده‌های رابطه‌ای به نوعی از دیتا گفته می‌شود که به سایر عناصر داده‌ها مرتبط هستند.

با وجود نقش غیرقابل انکار پایگاه داده در سازمان‌ها و کسب و کارهای مختلف، اما همچنان استفاده از این فناوری دارای تعدادی کاستی بسیار جزئی هم هست. وی بنیان‌گذار آکادمی Data-Club است که باهدف ارائه راهکارهای تخصصی در حوزه Data Science در ایران فعالیت می‌کند. به همین دلیل می‌ توانید بدون مشکل با استفاده از تکنولوژی‌های مختلف به MySQL متصل شده و از قابلیت‌های آن استفاده کنید. این موضوع دلیل اصلی پر استفاده بودن MySQL در حوزه های مختلف توسعه اپلیکیشن بخصوص توسعه سمت سرور است. برای کمک به سایت ما و گسترش آموزش در بین هموطنان، در سایتها، وبلاگ ها و شبکه های اجتماعی لینک سایت ما را درج کنید.

کودکان و نوجوانان با شرکت در کلاس‌های آنلاین پل استار می‌توانند برنامه‌نویسی را به طور اصولی و کامل بیاموزند و حتی کار با سیستم مدیریت پایگاه داده را نیز به طور اصولی می‌آموزند و آماده ورود به بازار کار می‌شوند. در دنیای امروز که داده‌ها به یکی از ارزشمندترین دارایی‌های سازمان‌ها تبدیل شده‌اند، نقش DBMS و DBAها بیش از پیش پررنگ شده است. این سیستم‌ها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا از داده‌های خود به نحو احسن استفاده کرده و در عین حفظ امنیت، به اهداف کسب‌وکاری خود دست یابند. این موارد تنها بخشی از دنیای وسیع مدیریت پایگاه داده است و برای درک کامل‌تر از طراحی دیتابیس، تا ادامه این مقاله با ما همراه باشید. SQL مخفف Structured Query Language است و به عنوان زبان استاندارد برای مدیریت و دسترسی به پایگاه‌های داده رابطه‌ای (RDBMS) استفاده می‌شود. RDBMS ها پایگاه‌های داده‌ای هستند که اطلاعات را در جداول (tables) سازماندهی می‌کنند که شامل ردیف‌ها (rows) و ستون‌ها (columns) می‌باشند.

امروزه برخی از سازمان‌ها از برچسب NewSQL خودداری کرده و فناوری‌های خود را به عنوان پایگاه‌های داده SQL توزیع شده توصیف می‌کنند. CockroachDB، Google Cloud Spanner، NuoDB، Volt Active Data و YugabyteDB نمونه‌هایی از سیستم‌های پایگاه داده در این دسته هستند. سیستم‌های مدیریت پایگاه داده NewSQL – DBMS‌های NewSQL مانند PostgreSQL ، مقیاس‌پذیری و مزایای عملکرد پایگاه‌های داده NoSQL را ارائه می‌کنند و در عین حال ویژگی‌های ACID پایگاه‌های داده رابطه‌ای سنتی را حفظ می‌کنند. این نوع DBMS برای محیط‌های توزیع‌شده در مقیاس بزرگ طراحی شده است و می‌تواند بارهای کاری تراکنش‌های با توان عملیاتی بالا را مدیریت کند. سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) نرم افزاری است که برای تعریف، دستکاری، بازیابی، ذخیره و مدیریت داده ها در پایگاه داده استفاده می شود. پایگاه داده یا همان دیتابیس (بانک اطلاعاتی) به صورت لغوی به معنی مجموعه داده‌ها شناخته می‌شود.

محصولات RDBMS Tier-1 می‌توانند بسیار گران باشند، اما گزینه‌های با کیفیت بالا ومتن‌باز مانند PostgreSQL وجود دارند که می‌تواند مقرون‌به‌صرفه باشد. نمونه‌های دیگر از RDBMSهای محبوب عبارت‌اند از Oracle، MySQL، Microsoft SQL Server و IBM Db2. IDS باخمن در نهایت تحت الشعاع ظهور پایگاه های داده رابطه ای و زبان پرس و جو ساختاریافته ( SQL ) در دهه 1970 قرار گرفت. از آن زمان، محصولات و خدمات DBMS دستخوش پیشرفت های مستمری شده اند که ذخیره، بازیابی و مدیریت داده ها را بهبود بخشیده است. این پایگاه داده‌ها، داده‌های ایجاد شده با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی شی‌گرا را نگه می‌دارند. آن‌ها بر سازماندهی اشیا به جای اعمال و داده‌ها به جای منطق تمرکز می‌کنند.

حال برای آشنایی بیشتر با انواع سیستم مدیریت پایگاه‌داده، هرکدام را جداگانه بررسی می‌کنیم. برای جلوگیری از اختلال و نابسامانی در پایگاه داده حتما باید در سیستم مدیریت پایگاه داده، استانداردها رعایت شوند. با خواندن این مطلب می‌توانید از وظایف و نحوه عملکرد این سیستم مدیریت مطلع شوید و بدانید که استفاده کردن از DBMSها چه مزایا و معایبی دارد. اواخر دهه ۸۰ میلادی را می‌توان زمان ظهور پایگاه‌های داده‌ی شئ‌گرا دانست که در واقع پاسخی به نیازمندی‌های برنامه‌های CAD بود که با اشیاء داده‌ی پیچیده و تودرتو سروکار دارند. در این دوره آموزشی، با مفاهیم اصلی شی‌گرایی در C++ شامل کپسوله‌سازی، وراثت، چندریختی و انتزاع آشنا شدیم و از این مفاهیم در پروژه‌های مختلف استفاده کردیم. در قسمت 80، پروژه مدیریت سیستم بانک را بررسی کردیم که تمامی این مفاهیم را در بر می‌گیرد.

SQL زبانی است که برای ارتباط برقرار کردن با سیستم‌های مدیریت بانک اطلاعاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از SQL تقریبا می‌توانید هر کاری که برای مدیریت داده‌ها نیاز دارید را انجام دهید. در واقع طراح پایگاه با نوشتن کد، طراحی و نگهداری از پایگاه داده‌ها و ایجاد فرم‌های آنلاین، داده‌ها را جمع آوری، محافظت و تجزیه و تحلیل می‌کنند. پایگاه داده یا بانک اطلاعاتی یا پایگاه اطلاعاتی یا بانک داده مجموعه‌ای سازمان یافته از داده‌های ساختار یافته است که به راحتی قابل دسترسی، مدیریت و به‌روزرسانی است. به عبارت ساده، می‌توان گفت یک بانک داده مکانی است که داده‌ها در آن ذخیره می‌شوند.

برنامه‌نویسان گاهی مجبور بودند همان‌طور که اشیاء داده را در برنامه‌شان استفاده می‌کردند، آن‌ها را در پایگاه‌های داده ذخیره و استفاده‌ی مجدد کنند و به این ترتیب زمان و هزینه توسعه را کاهش دهند. در ادامه با مدل‌هایی که سعی کردند این شکاف را برطرف کنند آشنا می‌شوید. کاربر نمی‌تواند به طور معمول و موثر، هر نوع ساختار داده دل‌خواه خود را در یک جدول پایگاه‌داده‌های رابطه‌ای ذخیره کند. به علاوه این که هر RDBMS برای خود مجموعه نوع داده (Data Type)های خود را ارائه کرده است که جدای از ناهمخوانی با یکدیگر، محدود هستند. سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) یک ابزار ضروری برای مدیریت کارآمد، سازماندهی و بازیابی حجم زیادی از داده ها در صنایع مختلف است.

پایگاه داده‌های نموداری بیشتر برای تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به مشتریان در تعامل با یک تجارت در صفحات وب و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌شود. پایگاه‌های داده NoSQL هنگام برخورد با مجموعه‌های بزرگ داده‌های توزیع شده خوب هستند. آن‌ها می‌توانند مسائل مربوط به عملکرد کلان داده را بهتر از پایگاه داده‌های رابطه‌ای حل کنند. این نوع پایگاه داده‌ها همچنین به خوبی مجموعه داده‌های بدون ساختار و داده‌های بزرگ را روی سرورهای مجازی در فضای ابری تجزیه و تحلیل می‌کنند. در اوایل دهه ۱۹۸۰ پایگاه‌های داده رابطه‌ای بسیار محبوب شدند، که بعداً در دهه ۱۹۸۰ پایگاه‌های داده شی‌گرا به ‌دنبال آن رایج شدند. اخیراً پایگاه‌های داده NoSQL به عنوان پاسخی به رشد اینترنت و نیاز به سرعت و پردازش سریع‌تر داده‌های بدون ساختار ظاهر شدند.

محصولات دیگر، مانند Azure Cosmos DB و MarkLogic، نیز به طور خاص، به عنوان پایگاه‌داده‌های چندمدلی توسعه داده شده‌اند. به عبارت دیگر سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) یک بسته نرم‌افزاری است که برای تعریف، دستکاری، بازیابی و مدیریت داده‌ها در پایگاه داده طراحی شده است. یک DBMS به طور کلی خود داده، قالب داده، نام فیلدها، ساختار رکورد و ساختار فایل را دستکاری می‌کند. همچنین قوانینی را برای اعتبارسنجی و دستکاری این داده‌ها تعریف می‌کند. به دلیل طرح منطقی یا نحوه سازماندهی آن به استانداردی برای سیستم‌های مدیریت دیتابیس تبدیل شد. استفاده از یک طرح‌واره منطقی، پایگاه داده رابطه‌ای را از ذخیره‌سازی فیزیکی جدا می‌کند.

همچنین با انواع دیتابیس (SQL و No-SQL) و تفاوت‌های آن‌ها آشنا خواهید شد. از سوی دیگر، الگو یا همان اسکیما در پایگاه داده رابطه‌ای، تعیین کننده مواردی مانند نام رابطه، نوع هر ستون و سایر موارد مرتبط با ساختار آن است. در مدل پایگاه داده رابطه‌‌ای برخی از مفاهیم ریاضیاتی مثل نظریه مجموعه (Set Theory) و منطق گزاره‌ای استفاده می‌شوند. از گذشته تا زمان حال، مدل‌های گوناگونی، از جمله مدل شی‌گرا معرفی شده‌اند. در سال ۱۹۶۸ سیستم‌های پایگاه داده مبتنی بر فایل (Filed Based) معرفی شدند.

در حوزه‌ی برنامه‌نویسی و IT منظور از پایگاه‌ داده محلی است که ما اطلاعات مربوط به نرم‌افزار یا وب‌سایت خود را ذخیره نموده‌ایم. پایگاه‌ داده می‌تواند به کاربر این فرصت را بدهد که در زمان کمتر و دسترسی آسان‌تر، اطلاعات مورد نظر خود را پیدا کنند. از پایگاه داده اس کیو لایت برای برنامه‌های کوچک یا ساده با حجم داده کم و نیاز به قابلیت‌های پایگاه داده‌ی محدود استفاده کنید. از اس کیو ال الکمی برای برنامه‌های بزرگ یا پیچیده با حجم داده بالا و نیاز به قابلیت‌های پایگاه داده‌ی پیشرفته استفاده کنید. این کتابخانه از چندین سیستم مدیریت پایگاه داده مختلف مانند SQLite، MySQL و PostgreSQL پشتیبانی می‌کند و امکاناتی برای مدیریت تراکنش‌ها و انجام کوئری‌های پیچیده ارائه می‌دهد. دو اصطلاح «پایگاه داده» و «سیستم مدیریت پایگاه داده» اغلب به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند.

زبان دسترسی به داده‌ها، زبان برنامه‌نویسی است که پایگاه داده را کنترل می‌کند. برای وارد کردن داده‌های جدید، به‌روزرسانی یا بازیابی به داده‌هایی از پایگاه‌های اطلاعاتی نیاز دارد. شما می‌توانید مجموعه‌ای از دستورات مناسب را در زبان دسترسی به پایگاه اطلاعات بنویسید، آن‌ها را به DBMS ارسال کنید، که سپس داده‌ها را پردازش کرده و تولید می‌کند. در نهایت مجموعه‌ای از نتایج را در فرمی قابل خواندن توسط کاربر نمایش می‌دهد. انواع مختلفی از سیستم‌های مدیریت پایگاه داده از نظر ساختار و قوائد ذخیره اطلاعات توسعه داده شده است.

در دنیای امروز که حجم اطلاعات مورد پردازش و تولیدشده با سرعت بالایی در حال افزایش است، وجود ساختار مشخصی برای دیتابیس‌ها بیش از هر زمانی حس می‌شود. در دهه 70 گروهی از شرکت IBM بر روي سیستم پایگاه‌ داده‌‌ی سیستم R کار می‌کردند و زبان SQL را به منظور عملیات و بازیابی اطلاعات ذخیره‌شده در سیستم R ایجاد کردند. پایگاه داده یا Database به مجموعه‌ای از اطلاعات با ساختار منظم گفته می‌شود. این پایگاه‌های اطلاعاتی معمولاً در قالبی که برای دستگاه‌ها و رایانه‌ها قابل خواندن و قابل دسترسی باشند، ذخیره می‌شوند. RDBMS رایج‌ترین نوع DBMS است که برای تعامل با پایگاه‌داده‌هایی استفاده می‌شوند که حاوی داده‌های ساختاریافته، در قالب جدول با روابط از پیش تعریف شده، هستند.